Wyobraź sobie teraz, że podczas skoku, na stawy Twojego
czworonoga wywierany jest nacisk równoważny dziesięciokrotności masy jego
ciała! To ekstremalne naprężenia, które
dość szybko mogą doprowadzić do urazów w obrębie chrząstki stawowej lub też
całego układu więzadłowego. Nic więc
dziwnego, że w przypadku psów o tak intensywnym trybie życia, szczególną uwagę
należy poświęcić ochronie stawów przed uszkodzeniami.
1. Dbaj o to, by rodzaj aktywności fizycznej, czas jej trwania oraz stopień trudności były dostosowane do możliwości Twojego psa. Dzisiejsza różnorodność sportów dla psów jest prawie tak bogata, jak w przypadku sportów ludzkich. Zanim zdecydujesz się na którąkolwiek z aktywności, dokładnie przeanalizuj jej charakterystykę i dobierz odpowiednią dla Was.
2. Naucz się dostrzegać oznaki zmęczenia u psa, by odpowiednio dawkować wysiłek. Każdy trening rozpoczynaj rozgrzewką. Rozgrzewkę podziel na dwie części:
I. przygotowującą układ krążenia, oddechowy oraz mięśnie,
II. rozciągającą.
Rozgrzewka powinna trwać 5-15 minut (w zależności od temperamentu psa).
Ważną sprawą jest także regularność treningów. Jeśli twój pies jest aktywny przez okrągły rok, to jego kości są mocne, a cały układ więzadłowo- ścięgnowy odpowiednio elastyczny i napięty. Jednak w momencie, gdy serwujesz pupilowi ekstremalny wysiłek po dłuższym okresie odpoczynku, w szybki sposób możesz doprowadzić do kontuzji. Wystrzegaj się tego typu działań.
3. Zapewnij psu zdrową, odpowiednio zbilansowaną dietę, a w sezonach zwiększonej pracy zadbaj także o dodatek składników energetycznych do pożywienia.
Zdrowa dieta z pewnością nie zapobiegnie kontuzji, ale optymalne odżywianie może mieć znaczący wpływ na złagodzenie objawów klinicznych oraz powrót do sprawności
Podstawową potrzebą żywieniową psów trenujących intensywnie jest energia. Zapotrzebowanie energetyczne psów pracujących jest około 1,5- 2,5 razy większe, niż zapotrzebowanie bytowe. Niskie temperatury otoczenia zwiększają to zapotrzebowanie jeszcze o około 50-60%. Klasycznym przykładem jest pies husky, ważący około 25 kg, którego zapotrzebowanie bytowe wynosi około 1200 kcal, a podczas intensywnych treningów w zaprzęgu, przy ujemnej temperaturze otoczenia to zapotrzebowanie może wzrosnąć nawet 10-krotnie (czyli do około 12000 kcal).
Białko o wysokiej wartości biologicznej jest niezbędne w procesach wzrostu i regeneracji tkanek. Dieta o wyższej zawartości białka zmniejsza podatność na urazy, a także zapobiega anemii, wywołanej przez trening. Białko jest niezmiernie ważnym budulcem dla tkanki mięśniowej, która wykazuje ogromne zapotrzebowanie na ten składnik, zwłaszcza podczas intensywnego wysiłku. Największe znaczenie ma oczywiście białko pochodzenia zwierzęcego, które dostarcza psu najważniejszych aminokwasów. Mowa tu przede wszystkim o niezbędnych, egzogennych aminokwasach, które zwierz musi dostać w pożywieniu, takich jak: Arginina, Histydyna, Izoleucyna, Leucyna, Lizyna, Metionina, Fenyloalanina, Tryptofan, Treonina, Walina.
Zwartość
węglowodanów w diecie pracującego psa nie jest kluczowym czynnikiem, który
wpływa na wydajność. Wręcz przeciwnie. W przypadku spożywania zbyt dużej ilości
węglowodanów dochodzi do zwiększonej produkcji i odkładania się kwasu mlekowego
w mięśniach. Jednak węglowodany nie są wcale takie złe. W zależności od rodzaju
wysiłku fizycznego można „sterować” produkcją energii, uzyskiwaną z
węglowodanów. Przykładowo: dieta z ryżem może stymulować szybki wzrost cukru we
krwi, natomiast pokarm z pszenicą spowoduje obniżenie jego poziomu. Szybki
wzrost glukozy we krwi umożliwia psu uzyskanie szybkiej energii zanim jeszcze dojdzie
do spalania tłuszczu. Kukurydza i sorgo z kolei dają wolniejszy wzrost cukru we
krwi, ale za to utrzymuje się on na wyższym poziomie i przez dłuższy czas.
Nie tylko ilość tłuszczu, ale także jego rodzaj jest niezmiernie istotny w przypadku żywienia psa sportowego. Obecnie duży nacisk kładzie się na zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6. W procesach przemian tych kwasów powstają substancje o nazwie eikozanoidy, które odgrywają ważną rolę w naprawie tkanek po urazie, a także w samym procesie zapalnym. Ważne jest, by kwasy omega -3 i omega -6 występowały w odpowiednich proporcjach. Dla psów sportowych idealny stosunek tych dwu grup kwasów wynosi od 5:1 do 10:1 kwasów omega-6 do omega-3.
Witaminy, głównie antyoksydacyjne, takie jak witamina A, E, C mogą wykazywać działanie hamujące wytwarzanie wolnych rodników w mięśniach szkieletowych podczas ćwiczeń fizycznych.
Minerały, których zawartość w diecie jest niezbędna do prawidłowego formowania kośćca oraz funkcjonowania mięśni:
· Wapń - ważny budulec kości, bierze udział w procesie kurczenia mięśni,
· Fosfor – wraz z wapniem wspiera wzrost i strukturę szkieletu.
· Sód, chlor i potas – zapewniają prawidłową pobudliwość nerwowo-mięśniową,
· Magnez – ważny budulec kości i zębów, odgrywa istotną rolę w pobudliwości nerwowo-mięśniowej.
Inne dodatki do żywności, takie jak: dimetyloglicyna (witamina B-15), arginina, tryptofan, asparaginian, karnityna, kreatyna są źródłem wzrostu wydajności u psów sportowych. MSM, będący związkiem siarki, wpływa na odbudowę tkanek, łagodzi bóle mięśniowe, zmniejsza gromadzenie się kwasu mlekowego w mięśniach, hamuje proces niszczenia kolagenu, działa odtruwająco i detoksykująco, a także regenerująco na tkankę mięśniową.
Woda – to bodaj najważniejszy z czynników żywieniowych, który wpływa na zdolność psów do sprostania wysiłkowi podczas treningu. Niezmiernie istotne jest, by woda zawierała odpowiednią ilość elektrolitów. Pomimo, iż zwierzęta te nie tracą tych składników z potem podczas treningu (jak to ma miejsce u ludzi, czy koni), to jednak zwiększone oddawanie moczu, spowodowane wysiłkiem fizycznym może doprowadzić do zwiększenia wydalania sodu z moczem. Dlatego też podczas uzupełniania płynów należy pamiętać o dostarczaniu psu elektrolitów.
U psów o wysokiej aktywności, u których stawy narażone są na duże obciążenia, zaleca się profilaktycznie podawać:
· substancje o działaniu chondroprotekcyjnym, wśród których wymienić należy siarczan glukozaminy, siarczan chondroityny, kolagen, kwas hialuronowy, MSM;
· nienasycone kwasy tłuszczowe (omega-3, omega-6);
· antyoksydanty.
4. Po każdym treningu sprawdź dokładnie, czy zwierzak wrócił cały i zdrowy. Obejrzyj łapy, brzuch, tułów, klatkę piersiową, szyję i głowę. Zajrzyj nawet do pyska (wiele psów aportujących może doznawać urazów zębów). Zwróć uwagę, jak porusza się on po krótkim odpoczynku, ze szczególnym uwzględnieniem ewentualnej kulawizny. Omacaj skórę w poszukiwaniu ran, zadrapań, ciał obcych, czy pasożytów. Sprawdź, czy stawy Twojego psa nie są cieplejsze w dotyku lub też nie występuje obrzęk. Takie regularne „przeglądy” powinny stać się rutynowymi czynnościami, przeprowadzanymi przez Ciebie po każdym intensywnym wysiłku Twojego psa. Psie sporty takie jak flyball, czy agility wymagają od psa szybkości, zwinności oraz częstych skoków. U nich dość często może dochodzić do urazów w obrębie stawów ramiennych, łokciowych, czy nadgarstka, a czasem w obrębie miednicy, czy odcinka lędźwiowego kręgosłupa. Dla kontrastu – psy uprawiające dogfrisbee często doznają kontuzji, obejmujących kolana (np. naderwanie lub naciągnięcie więzadła krzyżowego), ale także dość częste są złamania palców, urazy języka, czy urazy dotyczące zębów.
5. Świetnym pomysłem jest wprowadzenie do rutynowych czynności elementów rehabilitacji. Masaże, rozciąganie, ruchy bierne, czy nawet bieżnia wodna mogą zdziałać cuda po intensywnym wysiłku fizycznym. Rehabilitacja jest niezastąpiona w przypadku urazów, które psom sportowym zdarzają się dość często. Programy rehabilitacyjne obejmują różne rodzaje terapii: stosowanie lodu i ciepła, magnetoterapię, terapię laserową, ultradźwięki, ćwiczenia terapeutyczne, masaże i hydroterapię. O wskazówki poproś wykwalifikowanego fizjoterapeutę, który pomoże dobrać odpowiednie ćwiczenia dla Twojego psa.
Jak w przypadku wszystkich schorzeń, tak i tu – w układzie ruchu - kluczem do zdrowych i sprawnych stawów jest kombinacja odpowiedniego utrzymania zwierzęcia, profilaktyki oraz wczesnego wykrywania ewentualnych zaburzeń. Obecnie, jako opiekunowie zwierząt mamy do dyspozycji naprawdę szeroki arsenał możliwości, które pozwalają nam wspomagać zdrowie naszego psa, a dzięki temu cieszyć się każdym aktywnie spędzonym dniem. Pamiętaj – nigdy nie jest za późno na wdrożenie schematu ochrony stawów u Twojego podopiecznego. Nawet, jeśli jest on w zaawansowanym wieku lub też rozpoczęły się problemy zwyrodnieniowe – wdrożenie odpowiedniego postępowania wraz z suplementacją nie tylko przyniesie wymierne korzyści układowi kostno-stawowemu, ale także będzie ogromnym wsparciem dla funkcjonowania całego organizmu.
lek.wet. Krystyna Skiersinis
Our pets truly hold a special place in our hearts. The Aptus brand is part of the Orion Pharma family, that develops and manufactures human and veterinary pharmaceuticals and supplements. Our in-house veterinarians, scientists, and pet health experts strive to improve the well-being of our beloved animals.
